K&W in beeld: Bibliotheek Enschede
In de serie ‘Kunst & Welzijn in beeld’ spreken we dit keer met Marcel Bok, programmacoördinator bij de Bibliotheek Enschede. Hij werkt aan een divers programma voor de persoonlijke ontwikkeling van volwassenen, bijvoorbeeld activiteiten over actuele thema’s. We spreken hem over de rol van kunst in zijn programma en de samenwerkingen die hij daarbij aangaat.
Wat voor activiteiten organiseer je voor volwassenen?
“We zetten vaak belangrijke actuele thema’s op de kaart. Een expositie is daarbij een goed bindmiddel. Kunst nodigt uit tot een gesprek. Als programmeur kijk ik naar de inhoud van de expositie en betrek er mensen en organisaties bij die het over dat onderwerp willen hebben. Samen met partners zetten we de programmering op, zoals lezingen en debatten.”
“Family portraits is een goed voorbeeld: een expositie over vluchtelingen, gemaakt door fotografe Joey O’Loughlin. Zij haalde de vluchtelingen voor even weg uit de kampen maar zette ze juist op hun mooist op de foto, bijvoorbeeld in een veld met olijvenbomen. De foto’s nodigen uit tot zelfreflectie en roepen vragen op. Wat betekent thuis voor jou en wat als jij je thuis zou moeten verlaten? Dan gaat het meteen borrelen, hier kun je zoveel mee doen.”
© Joey O’Loughlin Photography
Hoe kies je de thema’s die je op de kaart zet?
“Regelmatig krijgen we verzoeken om samen te werken. Als bibliotheek heb je altijd wel een haakje. Een tafel maken met boeken over een bepaald onderwerp is een kleine moeite en de bibliotheek wordt er direct interessanter van. Maar het is ook een zoektocht. Welke onderwerpen kiezen wij zelf uit? En welke vorm geven we er aan?”
“We wilden vooral gesprekken faciliteren. Met dit thema konden we breed uitpakken, met een film bij Concordia, een actie met Sheltersuit. De verbindingen zijn logisch en gemakkelijk te maken. Bij ons Taalhuis zijn er bijvoorbeeld vluchtelingen die werken aan hun taal. Er waren bij de opening zelfs een aantal mensen aanwezig die zelf waren gefotografeerd op Lesbos. Die hadden na vijf jaar eindelijk weer een dak boven hun hoofd en waren met taalcursussen bezig.”
“Ik wil vooral mensen bereiken die het nog niet zo weten, of die zich niet geïnformeerd voelen. Het is soms slimmer om met een lokale omroep te werken, dan bijvoorbeeld met VPRO Tegenlicht. Bij het project Agenda van de Stad willen we bijvoorbeeld de kloof tussen burgers en bestuur verkleinen en behandelen we thema’s als duurzaamheid en democratie. Met 1Twente heb je een partij die daar ook hard voor wil lopen en bereiken we de juiste doelgroep.
`”Daar rolde ook een theatervoorstelling in het raadhuis uit voort. Zo brachten we het gesprek op gang. We willen meer de ontmoeting faciliteren en de politiek er op wijzen om meer de stap naar de burgers te zetten. Zeker na de slechte opkomst van de verkiezingen. Burgers voelen zich lang niet altijd gehoord.”
Naar welk programma kijk je het meest uit de komende tijd?
“Dat is de Living Library! Die dag staat er wel een hele specifieke boekenkast in de bibliotheek. De kast is namelijk niet gevuld met boeken, maar met mensen waarover een vooroordeel bestaat of waar je nog niet goed een mening over kan vormen. Zo is er iemand met anorexia, iemand die een moord heeft gepleegd, een vluchteling, een transgender persoon, etc. Verder lijkt het op de echte bibliotheek: je kiest “een boek” dat je interessant vindt, je leent het voor twintig minuten. Ezelsoren maken mag niet en je brengt het in dezelfde (emotionele) staat weer terug. Met die regels benadrukken we dat je met respect met elkaar om moet gaan. Het organiseren hiervan is een hele klus, waarbij ik de broodnodige hulp heb van Mariska Verburg, stagiaire van de Saxionopleiding Social Work.”
“Hoe vaak krijg je de kans om zo’n gesprek aan te gaan? Vaak gaat er veel meer schuil achter iemand dan je in eerste instantie denkt. Dat merk ik sowieso als ik met klanten praat in de bibliotheek. Door even het gesprek aan te gaan creëer je verbinding en begrip. Dat is precies wat we willen bereiken.”
Wat vinden de levende boeken ervan om mee te doen?
“Vaak is het voor deelnemers een heel waardevolle manier van verwerking. Bij de eerste (digitale) editie hadden we ook een lokaal boek: een zoon van een verkrachte moeder. Het was een enorme stap om hieraan mee te doen. We doen ons best om juist ook lokale verhalen te verzamelen. Een rondvraag bij samenwerkingspartners levert ons deelnemers aan de Living Library op en daarnaast kunnen we aanvullende activiteiten organiseren om thema’s meer verdieping te geven. Dat is ook in het belang van onze partners.”
Wanneer kunnen we de Living Library bezoeken?
“Tijdens de Boekenweek, op 11 maart. Het thema van de Boekenweek is ‘Ik ben alles’. Dat gaat over inclusiviteit, dus daar past de Living Library perfect bij. We willen het twee keer per jaar doen. De tweede editie houden we in oktober, die laten we samenvallen met de Week van de Toegankelijkheid, de Week tegen Eenzaamheid. Dat past natuurlijk ook perfect!”
